Moskwa - protest Międzynarodowego Kongresu Tłumaczy

Na początku września 2014 roku odbył się w Moskwie III Międzynarodowy Kongres Tłumaczy Literatury Pięknej. Organizatorem kongresu był  Instytut Tłumaczeń  oraz Federalna Agencja Prasy i Masowej Komunikacji Rosyjskiej Federacji. Roboczym językiem był rosyjski. Główny temat kongresu to „Tłumaczenie jako środek dyplomacji w kulturze”.

 W kongresie udział wzięło ponad trzystu tłumaczy rosyjskiej i zagranicznej literatury, filologów i wydawców z ponad 55 krajów świata. Wygłoszono ponad 250 referatów i informacji. Omówiono problemy propagacji i popularyzacji rosyjskiej klasycznej i współczesnej literatury. Odbyły się posiedzenia plenarne, seminaria. Dyskusje przy okrągłym stole poświęcone problemom aktualnych tłumaczeń literatury, a także odbyły się wykłady w ramach „Szkoły młodego tłumacza”.

Środki masowego przekazu krótko i niewiele informowały o tym kongresie tłumaczy z całego świata w Moskwie.

A to z powodu, że nie mogli tłumacze pominąć milczeniem w tych dniach problemu stosunków rosyjsko – ukraińskich, czyli wojny toczącej się na terytorium Ukrainy. I uczestnicy kongresu sformułowali rezolucję - protest, tekst której przytaczam niżej.

„Trzeci Międzynarodowy Kongres Tłumaczy Literatury Pięknej odbywa się pod hasłem „Tłumaczenie literackie jako środek w dyplomacji kulturalnej”. W obecnej sytuacji, gdy istnieniu kultury i dyplomacji zagraża niespotykane wcześniej niebezpieczeństwo, my tłumacze, przedstawiciele dyplomacji kulturalnej, doskonale zdając sobie z tego sprawę, czujemy się w obowiązku wyrazić swoją opinię o aktualnej sytuacji..
Wyrażamy nasze przerażenie i ból spowodowane wydarzeniami na Ukrainie i udziałem Rosji w tych wydarzeniach- zarówno wojskowych jak i propagandowych. Wyrażamy  stanowczy protest przeciwko polityce rządu rosyjskiego, przeciwko interwencji wojskowej na Ukrainie i wobec propagandy nienawiści, która zniekształca rzeczywistość, i zachęca ludzi do przemocy.
Nie możemy uwierzyć, że próby osiągnięcia urojonej wielkości Rosji przy pomocy agresji, aneksji i walki ideologicznej stanowią interes Rosji zgodne z kultura narodu rosyjskiego.  To nie może być tak, że bratobójcza wojna, niosąca tylko śmierć, cierpienia, zniszczenia i alienację, odzwierciedla interesy społeczeństwa rosyjskiego.
Ukraina i Rosja mają wielowiekową wspólną historię, są ściśle związane językiem, religią, tradycjami,  powiązaniami rodzinnymi oraz relacjami zawodowymi. Wiele miesięcy, rosyjskie media negują i podważają tę wspólną historię, kopią głębokie rowy między dwoma narodami. Wojna między Rosją a Ukrainą grozi nieprzewidywalnymi skutkami w dłuższej perspektywie i całkowicie zniszczy wszelkie poczucie wspólnoty.
Powinność tłumacza jako pośrednika między kulturami  to wspieranie pokoju, wolności słowa - otwarte wypowiadanie się przeciwko przemocy i kłamstwu. Tłumaczenie jest możliwe tylko jako wolny transfer języków, kultur, idei, postaw i światopoglądów..

My wszyscy przyjechaliśmy na kongres jako tłumacze literatury rosyjskiej, związani jesteśmy z kulturą rosyjską długoterminowymi relacjami serca i miłością. My oraz rosyjscy tłumacze z różnych języków zgromadziliśmy się tutaj, ponieważ chcemy, aby kontynuowany był dialog z kolegami z całego świata. My, niżej podpisani, wyrażamy swój protest, ponieważ uważamy, że obecna polityka państwa rosyjskiego szkodzi pokojowej wymianie kulturalnej, wolności wypowiedzi i polityce dyplomacji, a tym samym szkodzi interesom całego rosyjskiego społeczeństwa”.

Podpisy:

4–7 сентября 2014 года в Москве, в Библиотеке иностранной литературы, состоялся III Международный конгресс переводчиков художественной литературы. Организатором мероприятия выступил Институт перевода при финансовой поддержке Федерального агентства по печати и массовым коммуникациям. Рабочим языком конгресса был русский. В центре проблематики стояла тема «Перевод как средство культурной дипломатии».

В конгрессе приняли участие около трёхсот переводчиков русской и зарубежной литературы, филологов, литературных агентов и издателей из 55 стран мира. Прозвучало более 250 докладов и сообщений, были обсуждены актуальные проблемы художественного перевода, распространения и популяризации русской классической и современной литературы. В рамках конгресса прошли пленарные заседания, семинары, секции, круглые столы и мастер-классы, посвящённые актуальным проблемам литературного перевода, а также Школа молодого переводчика с темой «Теория и практика литературного перевода».

СМИ немного информироваки об этом конгрессе переводчиков со всего мира в Москве. Переводчики не смогли промолчать и не заметить проблемы российско - украинских отношении связаных с войной России против Украины на ей территории. И участники сформулировали резолюцию - протест, который привeдeн ниже.

„В эти сложные в политическом смысле дни невозможно было не коснуться темы напряжённости в российско-украинских отношениях.

Мы все, как приехавшие на конгресс переводчики-русисты, связанные с русской культурой многолетними отношениями сердечной привязанности и любви, так и российские переводчики с разных языков, собрались здесь, потому что хотим и впредь продолжать диалог с коллегами всего мира. Мы, нижеподписавшиеся, выражаем свой протест, ибо считаем, что сегодняшняя политика российского государства вредит мирному культурному обмену, свободе высказывания и политике дипломатии, а тем самым вредит интересам всего российского общества.

Третий международный конгресс переводчиков художественной литературы проходит под лозунгом «Литературный перевод как средство культурной дипломатии». В сегодняшней ситуации, когда существованию культуры и дипломатии угрожает невиданная ранее опасность, мы, переводчики как представители культурной дипломатии, остро сознаем  обязанность высказать свое отношение к происходящему.

 Мы выражаем ужас и боль по поводу событий на Украине и по поводу участия России в этих событиях– как военного, так и пропагандистского. Мы выражаем решительный протестпротив политики российского руководства, против военного вторжения в Украину, противпропаганды ненависти, которая искажает реальность и призывает людей к насилию.

Невозможно поверить, что попытки добиться мнимого величия с помощью агрессии, аннексии и идеологической борьбы отражают интересы России как культурной нации. Не может быть, чтобы братоубийственная война, несущая лишь смерть, страдания, разрушение и отчуждение, отражала интересы российского общества.

Украина и Россия имеют многовековую общую историю, тесно связаны языком, религией, традициями, родственными и профессиональными отношениями.  Многие месяцы российскиеCМИ  отрицают и подрывают эту совместную историю, роют глубокие рвы между двумя народами. Война между Россией и Украиной грозит на непредсказуемо долгий срок полностью уничтожить всякое чувство общности.

Долг переводчика как посредника между культурами – содействовать миру, свободе слова; открыто выступать против насилия и лжи. Перевод возможен лишь как свободный трансфер языков, идей, культур и мировоззренческих установок.

 Мы все, как приехавшие на конгресс переводчики-русисты, связанные с русской культурой многолетними отношениями сердечной привязанности и любви, так и российские переводчики с разных языков, собрались здесь, потому что хотим и впредь продолжать диалог с коллегами всего мира. Мы, нижеподписавшиеся, выражаем свой протест, ибо считаем, что сегодняшняя политика российского государства вредит мирному культурному обмену, свободе высказывания и политике дипломатии, а тем самым вредит интересам всего российского общества”.

Około trzystu tłumaczy – Rosjan i obywateli z wielu krajów świata podpisało tekst rezolucji – protestu w języku rosyjskim oraz niemieckim:

„Der dritte Internationale Kongress der Literaturübersetzer steht unter dem Motto:

Перевод как средство культурной дипломатии. Wir Übersetzer als Vertreter der Kulturdiplomatie fühlen uns aufgerufen, in einer Situation, die Kultur und Diplomatie in ganz neuer Weise bedroht, Stellung zu beziehen.

Wir drücken unser Entsetzen und unseren Schmerz über die Ereignisse in der Ukraine und über die militärische wie propagandistische Beteiligung Russlands an diesen Ereignissen aus. Wir protestieren aufs Schärfste gegen die Politik der russischen Regierung, gegen die militärische Invasion in der Ukraine und gegen die Hasspropaganda, die die Realität verzerrt und die Menschen zu Gewalt aufruft.

Es kann nicht im Interesse der Kulturnation Russland liegen, vermeintliche Größe über Aggression, Annexion und Ideologisierung gewinnen zu wollen. Es kann nicht das Interesse der Menschen in Russland sein, einen Bruderkrieg zu führen, der nichts als Tod, Leid, Zerstörung und Entfremdung bringt. 

Die Ukraine und Russland teilen eine jahrhundertelange Geschichte und sind über Sprache, Religion und Traditionen, über verwandtschaftliche und kollegiale Beziehungen eng miteinander verbunden. Insbesondere russische Medien verneinen und unterminieren diese gemeinsame Geschichte seit Monaten und reißen tiefe Gräben auf. Der Krieg zwischen den beiden Ländern wird die Verbundenheit vollends und auf unabsehbare Zeit zunichte machen. 

Übersetzer als Mittler zwischen den Kulturen sind unserer Ansicht nach verpflichtet, Frieden, Gewaltfreiheit und die Freiheit des Wortes zu unterstützen und sich gegen die Lüge zu wenden. Denn Übersetzung kann nur als freier Transfer zwischen Sprachen, Gedanken, Weltanschauungen und Kulturen gelingen.

Wir alle, sowohl die zu diesem Kongress angereisten Russisch-Übersetzer, die der russischen Kultur seit Jahren oder Jahrzehnten innig verbunden sind, als auch die russischen Übersetzer aus verschiedenen Sprachen, haben uns hier versammelt, weil wir den Dialog mit Kollegen aus aller Welt führen und weiterführen wollen. Wir Unterzeichnenden äußern unseren Protest, weil wir glauben, dass die jetzige russische Regierungspolitik sich gegen friedlichen Austausch, freie Aussprache und die Politik der Diplomatie richtet und damit auch gegen die Interessen aller Menschen in Russland”.

Zbigwie