W czerwcu 1920 r. na polsko-sowieckim froncie zarysowała się bardzo niepokojąca sytuacja. Po fiasku „wyprawy kijowskiej” (nie krytykuję samej jej idei, ponieważ Józef Piłsudski decydując się na ofensywę – w toczącej się wojnie – postępował zgodnie z przykazaniem klasyka strategii Karla von Clausewitza „Wojskowy dowódca, widząc szykujący się nań atak, który nie zdecyduje się na prewencyjne uderzenie, jest winien zbrodni wobec swojego kraju”. Niestety wyprzedzające uderzenie polskie 25.04.1920 nie zniszczyło grupujących się sił bolszewickich, które zdołały się w porę wycofać i po otrzymaniu posiłków w postaci 1. Konnej Armii Budionnego , potężnej jednostki liczącej 30 tys. ludzi, z m.in. 4 pociągami pancernymi, 3 eskadrami lotniczymi i 30 radiostacjami (to więcej niż miało całe Wojsko Polskie!), 27.05 ruszyły na Polaków i sprzymierzonych z nimi Ukraińców.
Po zaciętych walkach udało im się przełamać front i zadać Polakom duże straty, m.in. pod Samorodkiem, w Żytomierzu i Berdyczowie (paląc m.in. doszczętnie szpital z sześciuset rannymi i siostramiCzerwonego Krzyża). 10 czerwca zdobyli Równe [ukr. Рівне, ros. Ровно] i podeszli pod Tarnopol (128 km od Lwowa). Na białoruskim odcinku frontu powtórne uderzenie po tym z 14 maja szykowała armia Tuchaczewskiego (która potem doszła do i na północny zachód Warszawy).
Pośpiesznie mobilizowano ochotnicze pospolite ruszenie i z niecierpliwością czekano na dostawy broni z Francji, których jednak przepuszczenia odmówiły zgodnie demokratyczne Niemcy i Czechosłowacja. „Pokracznego bękarta traktatu wersalskiego” miano usunąć bolszewickimi łapami już w pierwszym roku jego obowiązywania. Tak zachęcała do tego bolszewicka „Pravda”
На Запад! На Запад, рабочие и крестьяне!
Против буржуазии и помещиков,
за международную революцию,
за свободу всех народов!
Бойцы рабочей революции!
Устремите свои взоры на Запад.
На Западе решаются судьбы мировой революции.
Через труп белой Польши лежит путь к мировому пожару.
На штыках понесем счастье
и мир трудящемуся человечеству.
На Запад!
К решительным битвам, к громозвучным победам!
«Правда», № 99, 9 мая 1920 г.
Wygodny translator - http://translate.meta.ua/ru/direction/russko-polskiy/
W takiej dramatycznej sytuacji embarga sąsiadów w obliczu sowieckiego zalewu jedynie Węgry, decyzją premiera Pala Teleky’ego, wspaniałego, szlachetnego przyjaciela Polski, bezinteresownie i nieodpłatnie przekazały Polsce cały swój zapas amunicji i środków medycznych. Bez tej pomocy Wojsko Polskie nie miało by czym bronić swojego kraju, nie miało by czym strzelać do czerwonego najeźdźcy.
Militarną siłę jego naporu osłabiły znacząco działania ofensywne sprzymierzonej z Polską Rosyjskiej Armii gen. Piotra N. Wrangela operującej z „półwyspu ostatniej szansy” – z Krymu. Po zajęciu przez białych Rosjan regionu Tawrji (pod koniec ZSRR tak nazwano sowiecki produkt samochodopobny, który autor tych słów dwukrotnie przewracał na dach – wywrotne bardzo tocholerstwo było ;), bolszewicy skoncentrowali siły 13-ej armii towarzysza Uborewicza + posiłki w celu zniszczenia w zarodku odradzającej się idei demokratycznej, sprawiedliwej Rosji. Na terenach administrowanych przez rząd Wrangela premiera A.W. Kriwoszeina, urodzonego nota bene w Warszawie, przeprowadzano reformę rolną oddającą na własność ziemię chłopom – było to wielkie zagrożenie, szczególnie w sensie propagandowym – Sowieci nie mogli pozwolić sobie na istnienie konkurencyjnego państwa rosyjskiego, bo któregoś dnia w myśl znanej nam z PRL idei „ostatni gasi światło” „sami by musieli koniom grzywy pleść” {audio: film „King sajz” J. Machulskiego}.
28.06.1920 silna grupa uderzeniowa (18 pułków jazdy, 9 samolotów) pod dowództwem byłego maszynisty Dmitrija Żłoby [nazwisko dosyć śmiesznie brzmi również po rosyjsku = Жлоб ~ http://www.youtube.com/watch?v=-6YyI2OTK1o ] uderzyła i przełamała front rosyjski, dążąc do zajęcia tymczasowej siedziby głównodowodzącego generała Wrangela w Melitopolu i odcięcia wojsk Białych od Krymu. Dzięki mądrej taktyce „Czarnego Barona” utknęła jednak w dolinie rzeki Mołocznaja,ajej marsz spowolniło m.in. 11 aeroplanów gen.Tkaczewa ostrzeliwujących czerwoną konnicę i i umiejętny bój opóźniający. Przygotowane zawczasu oddziały piechoty głównie dywizji słynnego gen. Kutiepowa (wcześniej przedstawiciela wojsk rosyjskich w Warszawie), najdzielniejszej Korniłowskiej dywizji oraz kozaków dońskich zacisnęły śmiertelną petlę wokół „żłobistów”. Ci siłą swoich 18 konnych pułków rzucili się do przodu, by zderzyć się z piechotą 2-iej dywizji kozaków dońskich. Gdy kozacy ostatkiem sił powstrzymywali bolszewicki napór, pozostałe oddziały Białej Rosji zajęły stanowiska i rozpoczęły po czerwonych śmiertelnie celny ogień.
„Жлоба ломил. Врангель требовал от донцов стойкости, чтобы кутеповская пехота успела зайти в тыл Жлобе. Напряжение достигло предела, в резерве Главнокомандующего остался только один юнкерский полк. Корниловская дивизия успела подойти на помощь изнемогавшим казакам. Пушки выкатили на открытые позиции и стали засыпать красных шрапнелью. Выкатились вперед броневики. Авиация ударила сверху. Жлоба быстро перестроился и повел атаку на корниловцев. Они стояли в каре. Их артиллерия взялась на передки и зашла атакующим во фланг. Казаки тоже пришли в себя и надавили. Жлоба бросился на север. Там его ждали четыре бронепоезда на высокой насыпи Токмакской железной дороги. Он бросился к югу. Там были дроздовцы, они тоже стояли в каре. Кутепов был здесь. Твердокаменные добровольцы гибли у него на глазах. Разгром корпуса Жлобы был праздником для «государства Крым». http://militera.lib.ru/bio/rybas1/05.html
„Część grupy wraz z dowódcą Żłobą, ostrzeliwana ze wszystkich stron, rzuciła się z powrotem na północ, ok. Tokmaka, ale przy kolonii Muntau dostała się pod silny ogien naszej piechoty. Zawróciwszy na wschód i rozbiwszy na grupy próbował się przebić przez tory kolejowe, ale została zatrzymana przez ogień 4 pociągów pancernych. Skręciła przed torami w kierunku Landskrone, gdzie drogę zagrodziła jej kawaleria gen. Morozowa i razem z przybyłymi na wozach Korniłowcami (dywizja weteranów jeszcze z Lodowego Marszu 1917/18) ostatecznie ich dobiła. Część czerwonych poddała się, reszta zginęła. Towarzysz Żłoba zdołał wyskoczyć z tej pętli swoim autem jakimś cudem (by zostać zdegradowanym za całkowitą klęskę swojego korpusu, ale już po roku w 1921 r. na czele „wyzwalał” Gruzję od niepodległości i dobrobytu. Sprawiedliwość dziejowa spotkała go w 1937r. gdy skatowany przez NKVD, przyznał się do szpiegostwa na rzecz Boliwii i rozstrzelany. Miejsce pochówku, jako „wroga ludu” - nieznane)
Uczestnik akcji rozgromienia grupy Żłoby, autor wspomnień - generał A.W. Gułubincew
Aвтор статьи Голубинцев Александр Васильевич, Генерал-майор
„Часть группы, во главе со Жлобой, расстреливаемая со всех сторон, бросилась на северо-запад, в район Большого Токмака, но у колонии Мунтау попала под пулемётный огонь нашей пехоты; круто повернув на северо-восток и разбившись на группы, красные пытались прорваться к северу от железной дороги, но, встреченные бронепоездами, бросились вдоль полотна железной дороги в направлении на колонию Ландскроне. Здесь им перерезала путь донская конница генерала Морозова и, вместе с подоспевшими на подводах корниловцами, окончательно их добила. Красные части были уничтожены, частью взяты в плен. Товарищ Жлоба успел выскочить из этой кровавой бойни на своём автомобиле только чудом. (B результатeбоев конная группа Жлобы была уничтожена, а он отстранён от командования В марте 1921 командовал 18-й кавалерийской дивизией, совершившей трудный переход через Годерзский перевал и отстранила от власти законное правительство вТифлисе . Арестовaн НКВД в апреле 1937. 10.06.1938 вКраснодаре на закрытом заседании выездной сессииВоенной коллегии Верховного суда СССР был приговорён к расстрелуc конфискацией имущества. В тот же день Жлоба расстрелян.
Rozgromienie grupy Żłoby jest w militarnych dziejach rzadkim przykładem okrążenia i całkowitego zniszczenia dużej grupy kawalerii. Na mrocznym tle krymskiego okresu wojny domowej w Rosji jasną gwiazdą świeci, lub może łabędzią pieśnią jawi się wybitny pod względem rozmachu i sztuki dowodzenia ( gen. Wrangela i innych generałów Białej Gwardii) rozgromienie czerwonej konnicy Żłoby.
Разгром группы Жлобы является в военной истории редким примером окружения и полного уничтожения большой группы конницы. "На мрачном фоне Крымского периода борьбы яркой звездой или, вернее, лебединой песней Белого движения явился блестящий по своему размаху и искусству руководства разгром красной конницы Жлобы… http://telegrafua.com/archive/527/11113/
„Niedogodną była sytuacja, gdy wzmożona działalność Wrangela w Tawrji nastąpiła w czas najbardziej decydujących wydarzeń kampanii polskiej i odciągała od niej uwagę sowieckiego kierownictwa. Ogólna liczebność naszych wojsk i zapasów materialnych nie pozwalały jednocześnie zwalczać najniebezpieczniejsze cele na obu kierunkach. Przez tą sytuację traciły oba fronty – przeciw Polsce i przeciw Krymowi. Letnia ofensywa gen. Wrangela w północnej Tawrji skutkowała osłabieniem tempa naszych operacji na polskim froncie.”
Vacetis Jukums, sowiecki wojskowy, pierwszy głównodowodzący Armią Czerwoną, historyk wojskowości.
„ Невыгодным являлось лишь то обстоятельство, что усиленная деятельность Врангеля в Таврии во времени совпала с наиболее решительными событиями кампании на Польском фронте, отвлекая от него внимание советского командования. Между тем общая численность наших вооруженных сил и материальные ресурсы страны не позволяли одновременного решительного преследования конечных целей на обоих направлениях. От разделения между ними красных сил страдали интересы обоих участков Юго-западного фронта, и ход операций на них принимал длительный характер. Вот в этом ослаблении темпа ведения наших операций на Польском фронте и заключалось главное отрицательное для нас значение летней кампании армии ген. Врангеля в Северной Таврии. http://militera.lib.ru/h/kakurin_vatsetis/19.html
Na pamiątkę tego błyskotliwego zwycięstwa, ostatniego chyba rosyjskiego zwycięstwa w walce z Sowietami, dzisiejsi duchowi spadkobiercy Białej Rosji noszą takie koszulki: 
Tu można ją i o podobnej tematyce zamówić = Здесь принимаются заказы на такие футболки с симболикой Белого Движения
http://www.belrussia.ru/forum/viewtopic.php?t=331
W napisaniu artykułu wykorzystano m.in. poniższe materiały /
Для написания статьи использованно следующее ссылки:
http://militera.lib.ru/bio/rybas1/05.html - historia ostatnich miesięcy rosyjskiego Krymu
http://www.serafimovich.org/golubincevav.html
http://belrussia.ru/page-id-608.html - dokładny opis rozgromienia grupy Żłoby
http://www.krukov-fond.narod.ru/vandeia.html
http://beloe.yes-da.com/
http://swolkov.narod.ru
http://histmag.org/?id=2030 - o gen. P.N. Wrangelu, po polsku
Witek
